Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta thường gặp phải những rủi ro khó tránh. Chính vì sự xuất hiện của rủi ro mà bảo hiểm được ra đời. Để lựa chọn gói bảo hiểm phù hợp, chúng ta cần biết các loại rủi ro có thể xảy ra. Đồng thời, việc tìm hiểu các loại rủi ro trong bảo hiểm nào được hỗ trợ và loại nào không được hỗ trợ khi xảy ra cũng rất quan trọng.[^1^]
1. Định nghĩa rủi ro
1.1 Rủi ro là gì?
Trước khi tìm hiểu các loại rủi ro trong bảo hiểm, chúng ta cần hiểu rõ về rủi ro là gì và nguyên nhân nó xuất hiện trong cuộc sống. Nói đến rủi ro, mọi người thường nghĩ ngay đến những điều không may mắn, không tốt lành. Tuy nhiên, rủi ro không chỉ đơn giản như vậy.[^2^]
“Rủi ro là một sự việc không mong muốn xảy ra với con người. Nó gây ra hậu quả, để lại thiệt hại mà chúng ta không biết, không lường trước được về không gian, thời gian, cũng như mức độ nghiêm trọng.”[^2^]
Ví dụ về các loại rủi ro trong bảo hiểm là khi bạn lái xe trên đường. Dù lái rất cẩn thận, đúng làn đường, đúng tốc độ quy định, tỉ lệ bạn bị tai nạn vẫn có thể xảy ra do nguyên nhân từ người tham gia giao thông khác. Đó chính là rủi ro mà bạn sẽ gặp phải mà không mong muốn, không lường trước được và nó xảy ra một cách khách quan.[^2^]
1.2 Nguyên nhân dẫn đến rủi ro
Nguyên nhân dẫn đến rủi ro có thể đến từ một trong hai yếu tố sau:
-
Nguyên nhân chủ quan: là nguyên nhân dẫn đến rủi ro từ chính bản thân bạn nhưng không phải do cố ý. Nó xảy ra do bạn thiếu hiểu biết hoặc không nhận thức hoặc bất cẩn gây lên.[^3^]
-
Nguyên nhân khách quan: là nguyên nhân dẫn đến rủi ro trong bảo hiểm từ những yếu tố khách quan mà chúng ta không kiểm soát được. Ví dụ như yếu tố môi trường, công nghệ, sự phát triển của xã hội, yếu tố về kinh tế, xã hội, chính trị.[^3^]
1.3 Mức độ rủi ro
Để đánh giá mức độ rủi ro, bạn cần phân tích được những rủi ro nào có thể xảy ra trong cuộc sống. Với mỗi rủi ro, bạn cần phân tích được hai yếu tố sau:
- Thứ nhất, tần suất xuất hiện rủi ro đó như thế nào?
- Thứ hai, mức độ nghiêm trọng của rủi ro đó ra sao?
Tần suất là số lần xảy ra một việc gì đó trong một đơn vị thời gian. Mức độ nghiêm trọng là hậu quả, tổn thất gây ra bởi rủi ro đó. Thông thường có bốn mức đánh giá tần suất xuất hiện của rủi ro: Thường xuyên xảy ra, thỉnh thoảng xảy ra, hiếm khi xảy ra và không bao giờ xảy ra. Đối với mức độ nghiêm trọng, thường có 5 mức đánh giá: Mức độ đặc biệt nghiêm trọng, mức độ rất nghiêm trọng, mức độ nghiêm trọng, mức độ ít nghiêm trọng và mức độ không nghiêm trọng.[^4^]
Để đánh giá mức độ rủi ro, bạn cần xây dựng một bảng đánh giá như sau:
| Loại rủi ro | Tần suất xuất hiện | Hậu quả – Thiệt hại |
|---|---|---|
| Rủi ro 1 | Thường xuyên | Ít nghiêm trọng |
| Rủi ro 2 | Hiếm khi xảy ra | Đặc biệt nghiêm trọng |
Việc đánh giá mức độ rủi ro khi xảy ra sẽ giúp bạn có phương án đề phòng, chuẩn bị trước khi rủi ro đó xảy đến. Điều bạn quan tâm thực sự bây giờ là phải nắm được cách thức để phân tích mức độ thiệt hại khi rủi ro xảy ra với bạn.[^4^]
2. Các dạng tổn thất
Khi rủi ro xảy ra, tuỳ từng mức độ mà nó sẽ để lại những tổn thất nhất định cho chúng ta. Tùy theo tính chất mà chúng ta chia tổn thất đó thành các dạng như sau:
-
Tổn thất về vật chất và tài chính: Loại tổn thất này có thể đo lường được, có thể sửa chữa, khôi phục và thay thế. Thông thường, các công ty bảo hiểm sẵn lòng bảo hiểm những loại tổn thất này.[^5^]
-
Tổn thất về tinh thần – tình cảm: Đây là loại tổn thất khó đo lường bằng tài chính, khó khắc phục và khó bù đắp lại được. Ví dụ như mất đi người thân hay mất đi một vật quý giá. Với những loại tổn thất này, công ty bảo hiểm thường không đứng ra nhận bảo hiểm.[^5^]
-
Tổn thất về Tính mạng – Sức khoẻ: Đây cũng là dạng tổn thất không thể đo lường, không thể lượng hoá được bằng tài chính. Tuy nhiên, các công ty bảo hiểm và người sử dụng bảo hiểm có thể thương lượng về số tiền bảo hiểm sẽ trả để hỗ trợ khi xảy ra tai nạn, thương tật, thiệt mạng. Mức độ tổn thất về tính mạng và sức khoẻ có thể lượng hoá dựa vào tỷ lệ phần trăm (%) mất khả năng lao động để quy đổi ra mức tài chính được bảo hiểm.[^5^]
Ngoài ba loại tổn thất trên, chúng còn được phân loại thành tổn thất không đáng kể và tổn thất quá lớn mà không thể đánh giá được. Nếu bạn gặp tổn thất không đáng kể, bạn có thể tự khắc phục mà không phải thông qua công ty bảo hiểm. Nếu gặp tổn thất quá lớn vượt quá khả năng của công ty bảo hiểm, họ sẽ từ chối nhận. Dạng tổn thất này sẽ được xử lý bằng các biện pháp của Chính phủ hoặc của xã hội.[^5^]
3. Các loại rủi ro trong bảo hiểm
Ngoài việc nhận định được tổn thất – hậu quả mà rủi ro sẽ mang lại, bạn cần phải biết những loại rủi ro nào mà bảo hiểm sẽ đền bù khi xảy ra. Nắm được vấn đề này, bạn sẽ lựa chọn được gói bảo hiểm phù hợp nhất. Vậy có những loại rủi ro nào hiện nay?[^6^]
Rủi ro trong bảo hiểm được chia thành hai nhóm: rủi ro tài chính và rủi ro phi tài chính. Rủi ro tài chính dẫn đến tổn thất về tài chính, có thể đo lường được bằng tiền mặt. Rủi ro này gây thiệt hại về tài chính, như chi phí để khôi phục, sửa chữa hoặc thay thế tài sản. Rủi ro tài chính không chỉ đề cập đến những thiệt hại về tài sản. Những rủi ro gây tổn thất về sức khỏe con người cũng có thể đánh giá bằng tiền dựa theo điều khoản thương lượng trước đó. Rủi ro phi tài chính là loại rủi ro không thể đo lường bằng tiền mặt. Đây là loại rủi ro không gây thiệt hại về tài chính mà nó ảnh hưởng đến tâm tư tình cảm của bạn. Nó có thể làm cho bạn cảm thấy không hài lòng, không vui. Loại rủi ro này thường rất hay gặp phải trong cuộc sống nhưng mức độ thiệt hại thì không thể đo lường được bằng tài chính.[^6^]
Rủi ro trong bảo hiểm cần đạt đủ các điều kiện sau:
-
Tổn thất mà rủi ro đó mang lại phải mang tính chất ngẫu nhiên.
-
Tổn thất đó phải đo lường được, định lượng được về mặt tài chính.
-
Rủi ro có thể được bảo hiểm phải đủ lớn về tần suất và dự đoán được mức độ thiệt hại.
-
Rủi ro xảy ra không trái với các quy tắc, chuẩn mực đạo đức của xã hội.
Rủi ro bị loại trừ là những rủi ro mà công ty bảo hiểm không chấp nhận bảo hiểm, không chấp nhận bồi thường khắc phục hoặc trả tiền bảo hiểm nếu chúng xảy ra. Các rủi ro bị loại trừ được quy định rõ trong hợp đồng bảo hiểm. Việc loại trừ những rủi ro này giúp công ty bảo hiểm cân nhắc phù hợp với điều kiện kinh tế của người tham gia bảo hiểm.[^6^]
4. Cách phòng tránh rủi ro trong cuộc sống
Có thể thấy, không dễ để phòng tránh những rủi ro xảy ra trong cuộc sống vì chúng ta không thể kiểm soát được các nguyên nhân dẫn tới rủi ro. Cách để phòng tránh rủi ro hiệu quả nhất là bạn nên đưa ra những phương án khắc phục cho từng loại rủi ro khi xảy ra. Có những loại rủi ro có thể tự mình khắc phục. Có các loại rủi ro trong bảo hiểm bạn không thể khắc phục một mình mà cần sự hỗ trợ về mặt tài chính. Do đó, việc nghiên cứu lựa chọn gói bảo hiểm phù hợp để phòng những rủi ro có thể xảy ra là một phương án tối ưu mà bạn có thể cân nhắc.[^7^]
Để phòng tránh rủi ro, bạn cần đưa ra những phương án khắc phục cho từng loại rủi ro có thể xảy ra. Có những loại rủi ro có thể tự mình khắc phục bằng cách cẩn trọng và thận trọng. Việc nghiên cứu và lựa chọn gói bảo hiểm phù hợp là một phương án tốt để giảm thiểu rủi ro tài chính khi xảy ra tai nạn hay sự cố. Ngoài ra, việc ứng dụng các biện pháp an toàn, chuẩn bị tốt trước như dùng nút an toàn khi lái xe, không vượt đèn đỏ, cất giữ vật phẩm quý giá, và bắt trộm… cũng giúp mình giảm thiểu rủi ro trong cuộc sống hàng ngày. Điều quan trọng là bạn phải luôn nghiên cứu và áp dụng những biện pháp phòng tránh tương ứng với từng loại rủi ro.[^7^]
Với những gì đã được đề cập trong bài viết này, chúng ta đã hiểu rõ rủi ro là gì và nắm được các loại rủi ro trong cuộc sống để lựa chọn gói bảo hiểm phù hợp nhất với điều kiện hoàn cảnh và tài chính của chúng ta