Bạn đã từng nghe đến cụm từ “Phòng lab” chưa? Từ khi còn học trên ghế nhà trường, chúng ta đã được tiếp xúc và làm quen với các thiết bị trong phòng thí nghiệm. Nhưng bạn có bao giờ tò mò liệu các thí nghiệm có được tiến hành trong cùng một nơi hay chúng được chia thành từng phòng thí nghiệm riêng biệt? Và mỗi phòng lab sẽ có thiết bị và nhân viên thí nghiệm làm gì? Hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về khái niệm phòng lab.
1. Phòng Lab Là Gì?
Phòng lab, hay còn được gọi là phòng thí nghiệm, là một cơ sở được thiết kế và trang bị các thiết bị khoa học kỹ thuật, công cụ hỗ trợ nhằm cung cấp điều kiện an toàn cho việc thực hiện thí nghiệm trong các lĩnh vực tự nhiên như sinh học, vật lý, hóa học. Hiện nay, phòng lab không chỉ dùng cho mục đích thực nghiệm trong lĩnh vực tự nhiên mà còn trở thành không gian sáng tạo cho giáo dục STEAM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật, nghệ thuật, toán học). Phòng lab có thể được tìm thấy ở các trường đại học, trường trung học phổ thông và ngày càng được sử dụng tại các trường mầm non, tiểu học và trung học cơ sở để ứng dụng giáo dục theo xu hướng 4.0. Tùy vào mục đích sử dụng, phòng lab được thiết kế với kích thước và trang bị khác nhau. Một phòng lab vật lý có thể chứa máy gia tốc hạt hoặc buồng chân không, trong khi một phòng lab STEM có thiết bị in 3D hoặc cắt laser để học sinh thực hiện các sản phẩm sáng tạo như mô hình nhà thông minh, thùng rác thông minh, robot tự hành.
2. Các Loại Phòng Lab Phổ Biến
Dưới đây là một số phòng lab phổ biến mà bạn có thể gặp hiện nay:
- Phòng lab thí nghiệm hóa học, vật lý
- Phòng thí nghiệm y tế
- Phòng thí nghiệm y tế công cộng
- Phòng thí nghiệm nghiên cứu và sản xuất thuốc hoặc các công nghệ đặc biệt
- Phòng thí nghiệm phương tiện truyền thông
- Phòng thí nghiệm nghiên cứu, học tập
- Phòng lab chiếu phim hoặc phòng tối
- Phòng thí nghiệm máy tính
- Phòng thí nghiệm bí mật để sản xuất thuốc hoặc các công nghệ bất hợp pháp
- Phòng lab STEM
3. Mục Đích Sử Dụng Của Phòng Lab
Phòng lab có thể là căn phòng trong một tòa nhà hoặc một tòa nhà riêng biệt dành riêng để thực hiện các thí nghiệm của học sinh, sinh viên và các nhà nghiên cứu. Các ngành như khoa học y sinh, công nghệ thực phẩm, công nghệ sinh học, dược, kỹ thuật y sinh, hóa học, đều yêu cầu sinh viên và nhà nghiên cứu đến phòng lab để thực hiện các thí nghiệm.
4. Thiết Kế Phòng Lab An Toàn
Trong quá trình thiết kế phòng lab, cần lưu ý những yếu tố sau để đảm bảo an toàn và hiệu quả làm việc:
- Thiết kế tủ (tủ chống cháy, tủ hút khí độc) và thiết bị lưu trữ cần được xem xét đầy đủ.
- Bố trí không gian, bàn thí nghiệm, tủ lưu trữ, thiết bị thông gió, chiếu sáng cần được xác định đúng chức năng thử nghiệm và yêu cầu sắp xếp của thiết bị.
- Tủ an toàn phải đạt tiêu chuẩn quốc gia về thiết kế.
- Diện tích không gian làm việc phải phù hợp với số lượng người trong phòng thí nghiệm.
- Chia phòng thành khu vực sạch, khu vực đệm và khu vực ô nhiễm để đảm bảo an toàn và sắp xếp thuận tiện.
5. Quy Định Tại Phòng Lab Thí Nghiệm
Trước khi làm việc trong phòng lab, bạn phải tuân thủ các quy định chung sau:
- Chỉ được làm thí nghiệm khi có sự hiện diện của giáo viên.
- Đọc kỹ hướng dẫn và suy nghĩ trước khi thực hiện thí nghiệm.
- Luôn biết chính xác vị trí các trang thiết bị an toàn.
- Mặc áo bảo hộ và đeo kính bảo hộ.
- Cột tóc gọn gàng.
- Làm sạch bàn thí nghiệm trước khi thực hiện thí nghiệm.
- Không được nếm các chất thử nghiệm và không ăn uống trong phòng lab.
- Cẩn trọng khi nhìn xuống ống thử nghiệm.
- Báo ngay cho giáo viên hoặc nhân viên quản lý phòng lab nếu có sự cố.
- Rửa sạch da nếu tiếp xúc với hóa chất.
- Rửa mắt ngay lập tức nếu hóa chất tiếp xúc với mắt.
- Bỏ chất thải thí nghiệm vào nơi qui định.
- Hỏi nếu không hiểu về vấn đề nào.
Đó là những điều cơ bản về phòng lab mà chúng ta cần biết. Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về sự cần thiết và tầm quan trọng của phòng lab trong quá trình học tập và nghiên cứu.